Verse 1:
जो कोणी परमेश्वराच्या (एल-एलियॉन) गुप्त ठिकाणी राहतो,
तो सर्वशक्तिमान (एल-शदाय) च्या सावलीखाली सुरक्षित राहतो.
🔍 मुख्य शब्द आणि अर्थ:
“राहतो”: याचा अर्थ फक्त भेट देणं नाही. याचा अर्थ आहे नेहमी तिथे राहणं, जवळीक ठेवणं, आणि स्थिर राहणं. देवाला आपण फक्त रविवारी भेटावं असं नाही वाटत—तो आपल्याला दररोज त्याच्याजवळ राहायला सांगतो.
(योहान 15:4 – “माझ्यामध्ये राहा, आणि मी तुमच्यामध्ये राहीन.”)“गुप्त ठिकाण”: हिब्रू भाषेत “सेतार” म्हणजे लपण्याचं ठिकाण, जिथे आपल्याला जवळीक आणि सुरक्षितता मिळते. जुन्या करारात हे गूढ होतं, पण नव्या करारात (कलस्सै 3:3) हे स्पष्ट आहे:
“कारण तुम्ही मेलात, आणि तुमचं जीवन ख्रिस्ताबरोबर देवामध्ये लपलेलं आहे.”“परम उच्च” (एल-एलियॉन): हे देवाचे एक नाव आहे, जो त्याचं सर्वोच्च स्थान दाखवतो. तो सर्व शक्ती आणि अधिकारांपेक्षा मोठा आहे. (उत्पत्ती 14:18–20 मध्ये मलकीसिदक देवाला एल-एलियॉन म्हणतो.)
“सर्वशक्तिमानाची सावली” (एल-शदाय): एल-शदाय म्हणजे “सर्वकाही पुरवणारा”. “सावली” हा एक प्रतीकात्मक शब्द आहे—देव प्रकाश आहे (1 योहान 1:5), त्यामुळे त्याच्यापासून सावली येत नाही. पण हा शब्द जवळीक आणि संरक्षण दर्शवतो. एखाद्याच्या सावलीत यायचं तर तुम्हाला त्याच्याजवळ असावं लागतं. ही आहे खूप जवळीक आणि दैवी संरक्षणाची प्रतिमा.
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
तुम्ही फक्त संकटातच देवाकडे धावता का? की त्याच्याजवळ रोज राहता? देवाशी जवळीक ठेवणं हा तुमचा रोजचा प्राधान्यक्रम बनवा, आणि बाकी सर्व काही जागेवर येईल.
Verse 2:
मी परमेश्वराबद्दल म्हणेन, “तो माझा आश्रय आणि माझा किल्ला आहे; माझा देव, त्याच्यावर मी भरोसा ठेवीन.”
🗣️ कबुली देणं महत्त्वाचं आहे:
लक्षात घ्या, भजनकार बोलत आहे. जेव्हा तुम्ही भयभीत किंवा अनिश्चित असता, तेव्हा तुम्ही काय बोलता यावरून तुमचा विश्वास दिसतो.
“आश्रय”: वादळात धावून जाण्याचं ठिकाण.
“किल्ला”: लष्करी गड—ज्याला कोणीही भेदू शकत नाही.
हे दोन्ही मिळून सांत्वन आणि मजबूत संरक्षण दर्शवतात.
(नीतिसूत्रे १८:१० शी तुलना करा: “परमेश्वराचं नाव हे मजबूत मनोरा आहे; नीतिमान त्याकडे धावतात आणि सुरक्षित राहतात.”)
🔁 शास्त्रवचन जोडणी:
भजन 35:27 म्हणतं:
“ते सतत म्हणोत, ‘परमेश्वराचा गौरव होवो…’”
विश्वास सतत बोलला पाहिजे—नुसतं पुनरावृत्ती नाही, तर विश्वासानं कबुली देणं.
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
देव कोण आहे याचं सत्य दररोज तुमच्या आयुष्यावर बोला. तुमचं तोंड तुमच्या विश्वासाशी जुळलं पाहिजे—जरी तुम्हाला तसं वाटत नसलं तरी.
Verse 3:
खात्रीने तो तुम्हाला पक्षी पकडणाऱ्याच्या जाळ्यातून आणि प्राणघातक रोगापासून वाचवेल.
🎯 “खात्रीने” = निश्चितता:
यात “कदाचित” असं काही नाही. देवाची सुटका निश्चित आहे.
“पक्षी पकडणाऱ्याचं जाळं”:
पक्षी पकडणारा गुप्तपणे आणि हुशारीने पक्ष्यांना पकडतो.
हे सैतानाच्या सापळ्यांचं प्रतीक आहे—जे तुमच्या कमजोरींवर हल्ला करतात.शत्रू तुमच्या कमकुवतपणाचा अभ्यास करतो जसे पक्षी पक्ष्याच्या वर्तनाचा अभ्यास करतो.पहा (2 करिंथकर 2:11: “सैतान आपल्यावर मात करू नये; कारण त्याच्या युक्त्या आपल्याला माहीत आहेत.”)
🦠“प्राणघातक रोग”: याचा अर्थ घातक आजार, पण यात खोटं, भीती, पाप यासारख्या आध्यात्मिक संकटांचाही समावेश होतो.
टीप: कधीकधी हे दुष्ट आत्म्यांचं कार्य असू शकतं; आध्यात्मिक अंधार अनेकदा आजार किंवा दडपण म्हणून दिसतो. (पहा लूक 13:16 – एका बाईला दुष्ट आत्म्याने बांधलं होतं.)
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
मग ते तुम्हाला न दिसणारे सापळे असोत किंवा टाळता न येणारे रोग, देव तुमचा उद्धारकर्ता आहे—फक्त बरा करणारा नाही, तर वाचवणारा.
Verse 4:
तो आपल्या पंखांनी तुम्हाला झाकेल, आणि त्याच्या पंखांखाली तुम्हाला आश्रय मिळेल;
त्याचं सत्य तुमची ढाल आणि कवच असेल.
🕊️ देव मायेची माता-पक्ष्यासारखा:
हा एक सुंदर आणि जवळीक दाखवणारा शब्दचित्र आहे.
येशू मत्तय 23:37 मध्ये असंच म्हणतो:
“मी कितीदा तुमच्या मुलांना एकत्र करायचं, जसं कोंबडी आपल्या पिल्लांना पंखांखाली जमवते…”
🛡️ ढाल आणि कवच:
ढाल(त्झिनाह): मोठी, संपूर्ण शरीराला झाकणारी—दूरच्या हल्ल्यांपासून संरक्षण.
कवच(सोहेराह): छोटं, हातात धरण्याचं—जवळच्या लढाईसाठी.
हे पूर्ण संरक्षणाचं चित्र आहे—दूर आणि जवळ, दोन्हीपासून.
आणि ही ढाल काय आहे? कोणती वस्तू नाही—तर देवाचं सत्य.
(भजन 119:160: “तुझ्या वचनाचं एकूण सत्य आहे.”)
(योहान 17:17: “तुझ्या सत्याने त्यांना पवित्र कर; तुझं वचन सत्य आहे.”)
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
देवाच्या वचनाच्या सत्यात स्वतःला बुडवा. ही तुमची खरी ढाल आहे—फक्त खोट्यापासूनच नाही, तर भावनिक हल्ले, गोंधळ, आणि भीतीपासूनही.
Verse 5:
तुला रात्रीच्या दहशतीची भीती वाटणार नाही,
किंवा दिवसा उडणाऱ्या बाणाचीही.
🌙🌞 रात्र आणि दिवस = सतत संरक्षण:
“रात्रीची दहशत”: रात्री येणारी भीती—अज्ञात धोके, चिंता, स्वप्नातली भीती, किंवा दुष्ट आत्म्यांचा त्रास.
“दिवसाचा बाण”: उघड आणि स्पष्ट हल्ले—लोकांचे शब्द, टीका, किंवा दिसणारे धोके.
हा श्लोक सांगतो: प्रत्येक परिस्थितीत—लपलेली किंवा उघड, भावनिक किंवा शारीरिक—तुम्ही सुरक्षित आहात.
🔁 जोडणी:
यशया 54:17: “तुझ्याविरुद्ध बनवलेलं कोणतंही शस्त्र यशस्वी होणार नाही…”
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
अज्ञात गोष्टींना घाबरू नका. जेव्हा तुम्ही देवाच्या सान्निध्यात राहता, तेव्हा तुम्हाला 24/7 आध्यात्मिक संरक्षण मिळतं.
Verse 6:
रात्री फिरणाऱ्या रोगाची भीती नाही,
किंवा दुपारी येणाऱ्या नाशाची भीती नाही.
👤 “रात्री फिरणारा रोग”:
हिब्रू भाषेत रोगाला व्यक्तीप्रमाणे दाखवलं आहे—जणू तो आध्यात्मिक शक्ती आहे.
यात नैसर्गिक आपत्ती किंवा रोगांमागे दुष्ट आत्म्यांचा हात असू शकतो.
(इफिसकर 6:12: “आपला लढा माणसांविरुद्ध नाही, तर…”)
🔥 “दुपारी येणारा नाश”:
अचानक येणाऱ्या आपत्तींना सूचित करते—तुम्हाला अपेक्षा नसताना होणारे हल्ले.
दुपारचा दिवस म्हणजे जेव्हा तुम्हाला वाटते की तुम्ही सर्वात सुरक्षित आहात, सर्वात सतर्क आहात - आणि तरीही, धोका येऊ शकतो. पण देव म्हणतो: तुम्ही त्याची भीती बाळगू नका.
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
असे काही धोके आहेत ज्यांचा तुम्ही अंदाज लावू शकत नाही. पण देव त्यांच्या पुढे आहे.
Verse 7:
तुझ्या डाव्या बाजूला हजार आणि उजव्या बाजूला दहा हजार पडतील,
पण तुझ्याजवळ तो येणार नाही.
🕊️ गोंधळातही सुरक्षित:
हा श्लोक एक प्रभावी चित्र रंगवतो: सर्वत्र नाश होतो, पण तुम्ही सुरक्षित राहता. “हजार” आणि “दहा हजार” हे अतिशयोक्तीचे आकडे आहेत, जे धोक्याचं प्रमाण आणि तुमच्या संरक्षणाचं चमत्कारिक स्वरूप दाखवतात.
📖 संबंधित शास्त्रवचने
(यशया 54:17: “तुझ्याविरुद्ध बनवलेलं कोणतंही शस्त्र…”)
(निर्गम 12:23: वल्हांडण सणात मृत्यू इजिप्तला आला, पण देवाच्या लोकांना काही झालं नाही.)
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
जेव्हा युद्ध, रोग, किंवा संकट संपूर्ण पिढीला घाबरवतं, तेव्हा तुम्ही डगमगत नाही—नशीबामुळे नाही, तर देवाच्या करारामुळे. तुम्ही “नशीबाने” नाही, तर “निवडीने” सुरक्षित आहात—कारण तुम्ही देवात राहायचं ठरवलं आहे.
Verse 8:
फक्त तुझ्या डोळ्यांनी तू पाहशील,
आणि दुष्टांचं फळ तुला दिसेल.
🔎 न्यायाचा सिद्धांत:
हा श्लोक सांगतो: प्रत्येकजण जे पेरतो, तेच पिकवतो. तुम्ही दुष्टांचे परिणाम पाहाल, पण अनुभवणार नाही.
(गलतीकर 6:7: “देवाची थट्टा होत नाही; माणूस जे पेरतो, तेच पिकवतो.”)
(नीतिसूत्रे 11:31: “जर नीतिमानाला पृथ्वीवर फळ मिळतं, तर दुष्ट आणि पापी यांना किती जास्त!”)
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
दुष्टांना हेवा करू नका किंवा त्यांना घाबरू नका. देव सर्व पाहतो, जाणतो, आणि योग्य वेळी कार्य करतो. तुम्ही परिणाम पाहाल—आनंदाने नाही, तर देव न्यायी आहे याची आठवण म्हणून.
Verse 9:
कारण तू परमेश्वराला, जो माझा आश्रय आहे,
आणि सर्वोच्च देवाला तुझं घर बनवलं आहे…
🧱 संरक्षणाचा पाया:
ही अट आहे. देवाच्या वचने अनेकदा करारात्मक असतात — त्यामध्ये आपला सहभाग अपेक्षित असतो.
स्तोत्रकर्ते सामान्य वचनांपासून वैयक्तिक घोषणेकडे वळतात. "कारण तू केले आहेस..." हे वाक्य एका निवडीकडे निर्देश करते — देवावर ठेवलेल्या विश्वासाची जाणीवपूर्वक घेतलेली भूमिका.
“आश्रय”: संकटात तात्पुरतं संरक्षण.
"निवासस्थान" हे कायमस्वरूपी नातेसंबंधाबद्दल बोलते, केवळ संकट आल्यावर देवाकडे धावणे नाही.
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
देव तुमचा फक्त संकटातला आधार आहे की रोजचा साथी? हा श्लोक त्या लोकांना वेगळं करतो जे फक्त देवाला मानतात आणि जे त्याच्यामध्ये राहतात.
Verse 10:
तुझ्यावर कोणतंही संकट येणार नाही,
किंवा तुझ्या घराजवळ कोणताही रोग येणार नाही.
🛡️ दैवी संरक्षण:
"कोणतीही वाईट गोष्ट नाही" याचा अर्थ परीक्षांचा अभाव असा नाही - तर त्याद्वारे संरक्षण असा आहे.
"प्लेग" (हिब्रू: नेगा) मध्ये आजारपण, आपत्ती किंवा आपत्ती यांचा समावेश होतो. आजच्या भाषेत, विचार करा: विषाणू, नैसर्गिक आपत्ती किंवा सामाजिक बिघाड.
यशया 43:2: “जेव्हा तू पाण्यातून जाशील, मी तुझ्याबरोबर असेन…”
निर्गम 15:26: “मी परमेश्वर, तुझा वैद्य आहे.”
ही अंधश्रद्धा नाही. ही देवाच्या कराराच्या स्वभावात रुजलेली अलौकिक आश्वासन आहे.
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
हा श्लोक युद्ध, रोग, किंवा छळाच्या काळात अनेक पिढ्यांसाठी आधार आहे. फक्त हा श्लोक म्हणू नका—त्यावर विश्वास ठेवा आणि देवाच्या पंखांखाली राहा.
Verse 11:
कारण तो आपल्या दूतांना तुझ्यासाठी आज्ञा देईल,
तुझे सर्व मार्गात रक्षण करायला.
👼 स्वर्गीय रक्षक:
हा श्लोक आध्यात्मिक जगाची झलक दाखवतो. देव आपल्या लोकांचं रक्षण करण्यासाठी दूतांना पाठवतो. “आज्ञा” हा शब्द म्हणजे कठोर आदेश—सुचवणं नाही.
देव देवदूतांना तुमचे रक्षण करण्याची आज्ञा देतो.
इब्री 1:14: “ज्यांना तारणाचा वारसा मिळेल त्यांच्या सेवेसाठी पाठवलेले ते सर्व सेवा करणारे आत्मे नाहीत का?””
उदाहरणं:
२ राजे ६:१७ मध्ये अलीशा - त्याच्या सेवकाने त्यांच्याभोवती देवदूतांचे रथ पाहिले..
सिंहाच्या गुहेत दानीएल (दानीएल ६:२२) - "माझ्या देवाने त्याचा देवदूत पाठवला..."
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
तुम्ही एकटे चालत नाही आहात. एक न दिसणारं जग तुमच्यासाठी काम करत आहे. दूत अदृश्य असले तरी त्यांचं वास्तव नाकारू नका.
Verse 12:
ते तुला त्यांच्या हातांवर उचलतील,
जेणेकरून तुझा पाय दगडाला लागणार नाही.
🧭 देवाचं अचूक संरक्षण:
हे संकट येण्यापासून रोखणारं संरक्षण आहे. देव फक्त वाचवत नाही—तो संकट तुझ्यापर्यंत येण्यापासून थांबवतो.
मत्तय ४:६ - सैतान अरण्यात येशूच्या परीक्षेच्या वेळी येशूला हे वचन उद्धृत करतो, त्याला गर्विष्ठ बनवण्यासाठी ते विकृत करतो.
प्रभु येशू अनुवाद ६:१६ द्वारे उत्तर देतो - "तू तुमचा देव परमेश्वर याची परीक्षा घेऊ नकोस."
हे आपल्याला आठवण करून देते: विश्वास हा मूर्खपणा नाही. देव संरक्षण करतो, परंतु आपण बेपर्वाईने वागू नये.
🪙 व्यावहारिक उपयोग:
देवाच्या संरक्षणावर विश्वास ठेवणं म्हणजे बेफिकीरपणाचं कारण नाही. तुम्ही शहाणपणाने आणि विश्वासाने चालत असाल, तर तुम्ही दैवी हातांनी वेढलेले आहात.
Verse 13:
तू सिंह आणि साप यांच्यावर पाय ठेवशील,
तरुण सिंह आणि नाग (ड्रॅगन) यांना तू चिरडशील.
(KJV: "तू सिंह आणि साप यांच्यावर तुडशील; तरुण सिंह आणि अजगर यांना तू पायाखाली तुडवशील.")
🐍🦁 आध्यात्मिक युद्ध आणि अधिकार:
हा श्लोक युद्ध आणि वर्चस्वाचा आहे. ही प्राण्यांची प्रतिमा खरी प्राणी नाहीत—ते दुष्ट शक्ती, लपलेले धोके, आणि उघड हल्ले दर्शवतात:
सिंह: उघड आणि हिंसक हल्ले.1 पेत्र 5:8: “तुमचा शत्रू सैतान हा गर्जणार्या सिंहासारखा कोणाला गिळावे हे शोधत फिरतो.…”
साप/नाग: गुप्त आणि फसवे हल्ले (खोटे सिद्धांत किंवा मोह). उत्पत्ती 3:1: “सर्व वनचरांत सर्प फार धूर्त होता…”)
तरुण सिंह: उत्साही, भयंकर, अविरत वाईटाचे प्रतिनिधित्व करते
नाग/ड्रॅगन: सैतानी शक्तींचे प्रतीक, जे बहुतेकदा सर्वनाशाच्या भाषेत वापरले जाते.
स्तोत्रसंहिता 35:17 - मला सिंहांपासून वाचवा...
प्रकटीकरण 12:9: “तो मोठा अजगर... तो जुना साप, ज्याला सैतान आणि सैतान म्हणतात”
🧭 उपयोग:
हा आध्यात्मिक अधिकाराचा संदेश आहे. नव्या करारात आपण नुसते बळी नाही—आपल्याला सैतानावर मात करण्याची शक्ती आहे.
लूक 10:19: “मी तुम्हांला शत्रूच्या सर्व सामर्थ्यावर अधिकार दिला आहे. आणि कशानेच तुम्हांला अपाय होणार नाही.”
Verse 14:
“कारण त्याने माझ्यावर प्रेम ठेवलं आहे, म्हणून मी त्याला वाचवीन;
तो माझं नाव जाणतो, म्हणून मी त्याला उंच करीन.”
💓 देवाचं वैयक्तिक उत्तर:
येथे देव स्वतः बोलतो—विश्वासू व्यक्तीच्या भक्तीला प्रतिसाद देतो.
🔥मुख्य वाक्ये
“माझ्यावर प्रेम ठेवलं”: हिब्रूमध्ये याचा अर्थ आहे चिकटून राहणं, जवळ येणं, आणि खूप प्रेम करणं.
“मी त्याला वाचवीन”: याचा अर्थ संकटातून ताकदीने बाहेर काढणं.
“उंच करीन”: फक्त शारीरिक उंची नाही, तर सन्मान, आध्यात्मिक अधिकार, आणि कृपा. (याकोब 4:10)
📖 जोडणी:
(भजन 20:1: “याकोबाच्या देवाचं नाव तुझं रक्षण करो.”)
(नीतिसूत्रे 18:10: “परमेश्वराचं नाव मजबूत मनोरा आहे…”)
हिब्रू विचारांमध्ये देवाचं नाव जाणणं म्हणजे फक्त बौद्धिक ज्ञान नव्हे — तर त्याच्या स्वभावाचा वैयक्तिक अनुभव घेणं होय. "त्याचं नाव जाणणं" याचा अर्थ आहे जवळीक, विश्वास आणि संबंध.
Verse 15:
“तो मला हाक मारे, आणि मी उत्तर देईन;
संकटात मी त्याच्याबरोबर असेन;
मी त्याला वाचवीन आणि सन्मान देईन.”
🗣️ संकटात देवाची खात्री:
हा श्लोक खूप सांत्वन देणारा आहे—देव त्याची उपस्थिती, उत्तर, आणि उद्धाराचं वचन देतो.
चला ते भागांमध्ये विभागून समजावून घेऊया
“मला हाक मारे”: ही प्रार्थना आहे. देवाला आपण त्याच्याशी बोलावं असं वाटतं.
“मी उत्तर देईन”: कदाचित नाही, पण नक्कीच.
“संकटात मी त्याच्याबरोबर”: देव फक्त पाहत नाही—तो आपल्याबरोबर आगीत उतरतो.
(यशया 43:2: “जेव्हा तू आगीतून जाशील, तू जळणार नाही…”)मी त्याला सोडवीन - पुन्हा एकदा, सुटकेचे वचन दिले आहे
“सन्मान देईन”: हिब्रूमध्ये याचा अर्थ आहे वजन, महत्त्व, गौरव.देव तुम्हाला फक्त वाचवणार नाही - तो त्याच्यावर विश्वास ठेवल्याबद्दल तुमचा सन्मान करेल.
(रोमकर 8:30: “ज्यांना त्याने नीतिमान ठरवलं, त्यांना गौरवही दिला.”)
Verse 16:
“मी त्याला दीर्घायुष्य देईन आणि त्याला समाधान देईन,
आणि माझ्या तारणाची त्याला दृष्टी दाखवीन.”
🕊️ शेवटचं वचन: समाधान आणि तारण:
हे शेवटचे वचन संपूर्ण स्तोत्राचा सारांश देणारे एक महत्त्वाचे वचन आहे.
प्रमुख आशीर्वाद:
“दीर्घायुष्याने” — हिब्रू शब्द: orekh yamim, ज्याचा अर्थ “दिवसांची लांबी” होतो, आणि हा बहुतेक वेळा परिपूर्ण आणि समाधानी आयुष्याचा प्रतीक असतो.
फक्त आयुष्याची संख्या नव्हे, तर आयुष्याचा दर्जा — शांतता, उद्दिष्ट, आणि दैवी कृपा यांनाही यात समाविष्ट आहे.
“समाधान देईन”: समाधान म्हणजे संघर्ष किंवा रिक्ततेचा विरुद्ध अर्थ. देव वचन देतो की तो तुमचं आयुष्य अर्थपूर्ण आणि परिपूर्ण बनवेल.
“माझ्या तारणाची दृष्टी”: हिब्रू शब्द “येशुआ” आहे—ज्याचा संबंध येशूच्या नावाशी आहे!
(लूक 2:30: “माझ्या डोळ्यांनी तुझं तारण पाहिलं…”)हे फक्त शारीरिक संकटातून मुक्त होण्याइतकं नाही.—हा मसीहाचं भविष्यवचन आहे, जो अनंतकाळचं तारण आणतो.
🔥 पाच आशीर्वाद:
संरक्षणाचा आशीर्वाद:
“मी त्याला वाचवीन.”
→ संकटात आध्यात्मिक, शारीरिक, आणि भावनिक संरक्षण.उन्नतीचा आशीर्वाद:
“मी त्याला उंच करीन.”
→ जेव्हा इतर पडतात, तेव्हा तुम्हाला दैवी कृपा आणि सन्मान मिळतो.प्रार्थनेच्या उत्तराचा आशीर्वाद:
“तो हाक मारे, आणि मी उत्तर देईन.”
→ देव फक्त ऐकत नाही, तर शहाणपण, शक्ती, आणि प्रेमाने उत्तर देतो.उपस्थितीचा आशीर्वाद:
“संकटात मी त्याच्याबरोबर असेन.”
→ तुम्ही कधीही एकटे संकटातून जाणार नाही.देव तुमच्यासोबत चालतो.संपूर्णतेचा आशीर्वाद: “दीर्घायुष्याने मी त्याला समाधान देईन आणि माझं तारण त्याला दाखवेन.”
→ शांतीने, उद्दिष्टाने आणि येशूची दृष्टीने भरलेलं एक जीवन.
- अध्याय १
- अध्याय २
- अध्याय ३
- अध्याय ४
- अध्याय ५
- अध्याय ६
- अध्याय ७
- अध्याय ८
- अध्याय ९
- अध्याय १०
- अध्याय ११
- अध्याय १२
- अध्याय १३
- अध्याय १४
- अध्याय १५
- अध्याय १६
- अध्याय १७
- अध्याय १८
- अध्याय १९
- अध्याय २०
- अध्याय २१
- अध्याय २२
- अध्याय २३
- अध्याय २४
- अध्याय २५
- अध्याय २६
- अध्याय २७
- अध्याय २८
- अध्याय २९
- अध्याय ३०
- अध्याय ३१
- अध्याय ३२
- अध्याय ३३
- अध्याय ३४
- अध्याय ३५
- अध्याय ३६
- अध्याय ३७
- अध्याय ३८
- अध्याय ३९
- अध्याय ४०
- अध्याय ४१
- अध्याय ४२
- अध्याय ४३
- अध्याय ४४
- अध्याय ४५
- अध्याय ४६
- अध्याय ४७
- अध्याय ४८
- अध्याय ४९
- अध्याय ५०
- अध्याय ५१
- अध्याय ५३
- अध्याय ५४
- अध्याय ५५
- अध्याय ५६
- अध्याय ५७
- अध्याय ५८
- अध्याय ५९
- अध्याय ६०
- अध्याय ६१
- अध्याय ६९
- अध्याय ७०
- अध्याय ७१
- अध्याय ७२
- अध्याय ७६
- अध्याय ७७
- अध्याय ७९
- अध्याय ८०
- अध्याय ८१
- अध्याय ८२
- अध्याय ८३
- अध्याय ८५
- अध्याय ८६
- अध्याय ८७
- अध्याय ८८
- अध्याय ८९
- अध्याय ९०
- अध्याय ९१
- अध्याय ९२
- अध्याय १०५
- अध्याय १२७
- अध्याय १२८
- अध्याय १३०
- अध्याय १३१
- अध्याय १३२
- अध्याय १३३
- अध्याय १३८
- अध्याय १३९
- अध्याय १४०
- अध्याय १४२
- अध्याय १४४
- अध्याय १४५
- अध्याय १४८
- अध्याय १४९
- अध्याय १५०
